-
1 vario
vario, āvī, ātum, āre (1. varius), I) tr. mannigfaltig-, abwechselnd machen, A) eig.: a) übh. in etwas Mannigfaltigkeit-, Abwechselung-, Veränderung bringen, mit etw. abwechseln, wechseln, etw. nuancieren, verändern, capillos positu, Ov.: v. et mutare vocem, Cic. – est formas variatus in omnes, abwechselnd in alle G. verändert, Ov. – Partiz. variātus = mannigfaltig, nuanciert, lyra concentu variatior, Apul. flor. 17. p. 26, 19 Kr. – b) buntfarbig-, bunt machen, färben, nuancieren, sprenkeln, tigern, α) rein tr.: (sol) variat ortum maculis, Verg.: v. pectus lapillis, mit bunten Steinchen schmücken, Prop.: v. corpora caeruleis guttis, Ov.: (cani) variant tempora, Ov.: vestis... variata figuris, bunt gemacht, gestickt, Catull.: notis variata alvus, Lucan. – mit Schlägen, braun und blau schlagen, putrida pectora palmis, Catull.: variari virgis et loris, Plaut. – β) refl. u. medial = sich färben, von der Traube, variante se uvā, Plin.: simulatque uva variari coeperit, Colum.
B) übtr., der inneren Beschaffenheit nach in etw. Abwechselung bringen, anders und anders nuancieren, anders und anders gestalten, mit etwas wechseln u. dgl., a) übh.: caloresque frigoraque (v. der Witterung), Liv.: vices, einander ablösen, Verg.: laborem otio, otium labore, Plin. ep. – variare voluptatem et distinguere, Cic.: orationem variare et distinguere quasi quibusdam verborum sententiarumque insignibus, Cic. – b) mündlich od. schriftlich verschieden-, voneinander abweichend angeben, -berichten, sic variato responso, doppelzüngigen Bescheid gegeben, Iustin.: quae de Marcelli morte variant auctores, Liv.: certe variata memoria actae rei, Liv. – impers., nisi de familiae condicione variatum esset, Suet. Vit. 1, 1. – c) dem Erfolge nach = in etwas einen Wechsel eintreten lassen, etw. wechseln lassen, mit wechselndem Erfolge begleiten, variante fortunā eventum, Liv. 23, 5, 8; vgl. et variabant secundae adversaeque res non fortunam magis quam animos, Liv. 25, 1, 6. – impers., variatum deinde proeliis, wurde mit wechselndem Glücke gekämpft, Vell. 2, 51, 3. – d) eine Meinung, Ansicht abweichen machen, cum timor atque ira in vicem sententias variassent, als man aus Furcht u. Zorn bald so, bald anders gestimmt hatte, Liv. 2, 57, 2: im Passiv variari, voneinander abweichen, geteilt sein, variatis hominum sententiis, Cic. Mil. 8. – impers., in eo nonnumquam variari inter eos et dubitari videtur, Cic.: ibi cum sententiis variaretur, Liv.: nec variatum comitiis est, quin cum Manlio Gnaeo censor Marcius crearetur, Liv. 7, 22, 10. – e) der Gesinnung nach einen Wechsel eintreten lassen, bald so, bald anders stimmen, animos hominum, Liv. 25, 1, 6 (s. no. c).
II) intr. mannigfaltig-, verschieden sein, abwech seln, A) eig.: a) übh. (Ggstz. constare, unum esse u. dgl.): seminibus constant variantque figurā, Lucr.; u. so variantes formae, Lucr.: ostrea variant coloribus, rufa Hispaniae, fusca Illyrico etc., Plin.: variant aquilonibus undae, wechseln, Prop. – b) mannigfaltig-, verschiedenartig-, buntfarbig-, bunt sein, gefärbt-, gefleckt-, scheckig sein, neutra pars esse debet discolor lanae, multoque minus ipsa universitas tergoris maculis variet, Colum.: bacae variare coeperunt, färben sich, Colum.: vgl. prima mihi variat uva, Prop.
B) übtr., der inneren Beschaffenheit nach mannigfaltig-, verschieden-, wechselnd sein, wechseln, veränderlich sein (Ggstz. constare, aequalem esse u. dgl.), 1) v. Lebl.: a) übh.: ex tempestatibus optimae aequales sunt, pessimae quae variant, Cels.: non in his solum (morbis), in quibus semper ita se habet, sed in his quoque, in quibus variat, Cels.: sic abeunt redeuntque mei variantque timores, Ov.: variante hominum partim dolore partim gaudio, Iustin. – b) dem Erfolge nach = von wechselndem Erfolge sein, variante victoriā, Iustin.: diu variante fortunā, Iustin. – c) der Beurteilung nach verschieden sein, si (lex) nec causis nec personis variet, nicht bald zugunsten einer Sache, bald zugunsten einer Person ausgelegt werde, Liv. 3, 45, 2. – d) der Angabe nach verschieden berichtet-, verschieden angegeben werden, haec de tanto viro, quamquam et opinionibus et monumentis litterarum variarent, proponenda erant, Liv. 38, 57, 8. – 2) von Pers.u. persönl. Ggstdn.: a) übh., mit etwas abwechseln, per haec variare oportet, Cels.: quamvis in ea multum variarent, dabei viele Nuancen angebracht (mannigfaltige Arten der Behandlung angewendet) haben, Cels. – b) dem Berichte nach verschieden angeben, verschieden berichten, ita fama variat, ut etc., Liv. 27, 27, 14. – c) der Ansicht, Meinung, Gesinnung nach verschieden-, geteilt sein, verschiedener-, geteilter Meinung od. Gesinnung sein, fremitus variantis multitudinis, partim assentientium, partim indignantium etc., Liv. – impers., ibi si variaret, wenn Stimmenungleichheit wäre, Liv. 1, 43, 11.
-
2 vario
vario, āvī, ātum, āre (1. varius), I) tr. mannigfaltig-, abwechselnd machen, A) eig.: a) übh. in etwas Mannigfaltigkeit-, Abwechselung-, Veränderung bringen, mit etw. abwechseln, wechseln, etw. nuancieren, verändern, capillos positu, Ov.: v. et mutare vocem, Cic. – est formas variatus in omnes, abwechselnd in alle G. verändert, Ov. – Partiz. variātus = mannigfaltig, nuanciert, lyra concentu variatior, Apul. flor. 17. p. 26, 19 Kr. – b) buntfarbig-, bunt machen, färben, nuancieren, sprenkeln, tigern, α) rein tr.: (sol) variat ortum maculis, Verg.: v. pectus lapillis, mit bunten Steinchen schmücken, Prop.: v. corpora caeruleis guttis, Ov.: (cani) variant tempora, Ov.: vestis... variata figuris, bunt gemacht, gestickt, Catull.: notis variata alvus, Lucan. – mit Schlägen, braun und blau schlagen, putrida pectora palmis, Catull.: variari virgis et loris, Plaut. – β) refl. u. medial = sich färben, von der Traube, variante se uvā, Plin.: simulatque uva variari coeperit, Colum.B) übtr., der inneren Beschaffenheit nach in etw. Abwechselung bringen, anders und anders nuancieren, anders und anders gestalten, mit etwas wechseln u. dgl., a) übh.: caloresque frigoraque (v. der Witterung), Liv.: vices, einander ablösen, Verg.: laborem otio, otium labore, Plin. ep. – variare voluptatem et distinguere, Cic.: orationem variare et distin-————guere quasi quibusdam verborum sententiarumque insignibus, Cic. – b) mündlich od. schriftlich verschieden-, voneinander abweichend angeben, -berichten, sic variato responso, doppelzüngigen Bescheid gegeben, Iustin.: quae de Marcelli morte variant auctores, Liv.: certe variata memoria actae rei, Liv. – impers., nisi de familiae condicione variatum esset, Suet. Vit. 1, 1. – c) dem Erfolge nach = in etwas einen Wechsel eintreten lassen, etw. wechseln lassen, mit wechselndem Erfolge begleiten, variante fortunā eventum, Liv. 23, 5, 8; vgl. et variabant secundae adversaeque res non fortunam magis quam animos, Liv. 25, 1, 6. – impers., variatum deinde proeliis, wurde mit wechselndem Glücke gekämpft, Vell. 2, 51, 3. – d) eine Meinung, Ansicht abweichen machen, cum timor atque ira in vicem sententias variassent, als man aus Furcht u. Zorn bald so, bald anders gestimmt hatte, Liv. 2, 57, 2: im Passiv variari, voneinander abweichen, geteilt sein, variatis hominum sententiis, Cic. Mil. 8. – impers., in eo nonnumquam variari inter eos et dubitari videtur, Cic.: ibi cum sententiis variaretur, Liv.: nec variatum comitiis est, quin cum Manlio Gnaeo censor Marcius crearetur, Liv. 7, 22, 10. – e) der Gesinnung nach einen Wechsel eintreten lassen, bald so, bald anders stimmen, animos hominum, Liv. 25, 1, 6 (s. no. c).II) intr. mannigfaltig-, verschieden sein, abwech-————seln, A) eig.: a) übh. (Ggstz. constare, unum esse u. dgl.): seminibus constant variantque figurā, Lucr.; u. so variantes formae, Lucr.: ostrea variant coloribus, rufa Hispaniae, fusca Illyrico etc., Plin.: variant aquilonibus undae, wechseln, Prop. – b) mannigfaltig-, verschiedenartig-, buntfarbig-, bunt sein, gefärbt-, gefleckt-, scheckig sein, neutra pars esse debet discolor lanae, multoque minus ipsa universitas tergoris maculis variet, Colum.: bacae variare coeperunt, färben sich, Colum.: vgl. prima mihi variat uva, Prop.B) übtr., der inneren Beschaffenheit nach mannigfaltig-, verschieden-, wechselnd sein, wechseln, veränderlich sein (Ggstz. constare, aequalem esse u. dgl.), 1) v. Lebl.: a) übh.: ex tempestatibus optimae aequales sunt, pessimae quae variant, Cels.: non in his solum (morbis), in quibus semper ita se habet, sed in his quoque, in quibus variat, Cels.: sic abeunt redeuntque mei variantque timores, Ov.: variante hominum partim dolore partim gaudio, Iustin. – b) dem Erfolge nach = von wechselndem Erfolge sein, variante victoriā, Iustin.: diu variante fortunā, Iustin. – c) der Beurteilung nach verschieden sein, si (lex) nec causis nec personis variet, nicht bald zugunsten einer Sache, bald zugunsten einer Person ausgelegt werde, Liv. 3, 45, 2. – d) der Angabe nach verschieden berichtet-, verschieden angegeben werden, haec de tanto viro, quamquam et opinionibus et mo-————numentis litterarum variarent, proponenda erant, Liv. 38, 57, 8. – 2) von Pers.u. persönl. Ggstdn.: a) übh., mit etwas abwechseln, per haec variare oportet, Cels.: quamvis in ea multum variarent, dabei viele Nuancen angebracht (mannigfaltige Arten der Behandlung angewendet) haben, Cels. – b) dem Berichte nach verschieden angeben, verschieden berichten, ita fama variat, ut etc., Liv. 27, 27, 14. – c) der Ansicht, Meinung, Gesinnung nach verschieden-, geteilt sein, verschiedener-, geteilter Meinung od. Gesinnung sein, fremitus variantis multitudinis, partim assentientium, partim indignantium etc., Liv. – impers., ibi si variaret, wenn Stimmenungleichheit wäre, Liv. 1, 43, 11. -
3 varians
vărĭo, āvi, ātum, 1, v.a. and n. [varius].I. A.Lit.:B.(principia) omne genus gignunt variantque colores,
Lucr. 2, 759:maculis ortum (sol),
Verg. G. 1, 441:caeruleis corpora guttis,
Ov. M. 4, 578:tempora cani,
id. ib. 12, 465:capillos (gemma),
id. Am. 1, 2, 41:ubi caeruleum variabunt sidera caelum,
id. F. 3, 449:variare virgis et loris,
to beat of all colors, black and blue, Plaut. Poen. prol. 26:putrida pectora palmis,
Cat. 64, 352:vestes picto auro,
Val. Fl. 3, 11:variante se uvā,
becoming colored, turning, Plin. 17, 22, 35, § 189; for which mid.:simulatque uva variari coeperit,
Col. Arb. 12, 1.—In part. perf.:vestis priscis hominum variata figuris,
variegated, embroidered, Cat. 64, 50:pluribus ille (anguis) notis variatam pingitur alvum,
Luc. 9, 713:arcus vix ullā variatus luce colorem,
id. 4, 79:eluere calculos nigros paulum candore variatos,
Plin. 34, 16, 47, § 157.— Poet.: formas variatus in omnes, changed, metamorphosed, Ov. M. 12, 559.—Trop., to cause to change, make different or various; to alter, change, vary, interchange, cause to alternate, etc.:II. A.vocem variare et mutare,
Cic. Or. 18, 59; so,aliquid (with mutare),
Gell. 14, 1, 9:orationem variare et distinguere,
Cic. de Or. 2, 9, 36:ergo ille variabit (vocem) et mutabit,
id. Or. 18, 59:voluptatem (with distinguere),
id. Fin. 1, 11, 38:qui variare cupit rem prodigialiter unam,
Hor. A. P. 29:in oratione multa summittere, variare, disponere,
Quint. 2, 12, 10; cf. id. 2, 13, 8; 11, 3, 152:cum timor atque ira in vicem sententias variassent,
Liv. 2, 57, 2:vices,
Verg. A. 9, 164:bellum variante fortunā eventum ferre,
with varying success, Liv. 23, 5, 8:et variebant secundae adversaeque res non fortunam magis quam animos hominum,
id. 25, 1, 6:fremitus variantis multitudinis fuit partim adsensu partim indignatione,
id. 35, 31, 13:ex vernā intemperie variante calores frigoraque,
id. 22, 2, 10:laborem otio, otium labore,
Plin. Ep. 8, 8, 4:variatis hominum sententiis,
i. e. various, at variance, Cic. Mil. 3, 8:quae de Marcelli morte variant auctores,
report differently, vary, Liv. 27, 27, 12; cf.:certe variata memoria actae rei,
id. 21, 28, 5.— Impers. pass.:sitne ea (beata vita) in potestate sapientis, an, etc.... in eo nonnumquam variari inter eos et dubitari videtur,
Cic. Fin. 5, 5, 12: senatus consuli coeptus;ibi cum sententiis variaretur,
were of different opinions, Liv. 22, 60, 3; cf.:variatum deinde proeliis,
fought with varying success, Vell. 2, 51, 3:nisi de familiae condicione variatum esset,
i. e. differently reported, Suet. Vit. 1.—Lit.:B.prima mihi variat liventibus uva racemis,
becomes variegated, colored, Prop. 4 (5), 2, 13:bacae,
Col. 12, 52, 9:variant ostrea coloribus,
are different, Plin. 32, 6, 21, § 60:universitas (arietum) tergoris maculis,
Col. 7, 3, 2:inter se multum variare figurae Non possunt,
Lucr. 2, 484; cf. id. 4, 648:variantes edere formas,
id. 5, 722; cf.:volucres variantibu' formis,
id. 5, 825:non ita Carpathiae variant Aquilonibus undae,
fluctuate, Prop. 2, 5, 11.—Trop., to be various or different; to change, vary; absol.:variante fortunā,
Liv. 23, 5, 8:inpatiens variantis caeli,
Plin. 14, 2, 4, § 28:sic abeunt redeuntque mei variantque timores,
Ov. Tr. 2, 153:dissidet et variat sententia,
id. M. 15, 648:ita fama variat, ut, etc.,
Liv. 27, 27, 14. —With abl.:haec de tanto viro, quamquam et opinionibus et monumentis litterarum variarent, proponenda erant,
Liv. 38, 57, 8:si (lex) nec causis nec personis variet,
id. 3, 45, 2.— Impers.:ibi si variaret,
if there were a difference of opinion, Liv. 1, 43, 11; cf.:nec variatum comitiis est,
id. 7, 22, 10.—With adverb. acc.:si nunc quoque fortuna aliquid variaverit,
Liv. 23, 13, 4.—Of differences in the text of an author (late Lat.):ipsi codices Graeci variant,
Aug. in Psa. 118, 7:nulla in eo variat codicum auctoritas,
id. C. Faust. 11, 4.—Hence, P. a.: vărĭans, antis, varied, manifold:(terra) fudit aërias volucres variantibus formis,
Lucr. 5, 822:variantis edere formas,
id. 5, 720:astra,
Manil. 2, 466. -
4 vario
vărĭo, āvi, ātum, 1, v.a. and n. [varius].I. A.Lit.:B.(principia) omne genus gignunt variantque colores,
Lucr. 2, 759:maculis ortum (sol),
Verg. G. 1, 441:caeruleis corpora guttis,
Ov. M. 4, 578:tempora cani,
id. ib. 12, 465:capillos (gemma),
id. Am. 1, 2, 41:ubi caeruleum variabunt sidera caelum,
id. F. 3, 449:variare virgis et loris,
to beat of all colors, black and blue, Plaut. Poen. prol. 26:putrida pectora palmis,
Cat. 64, 352:vestes picto auro,
Val. Fl. 3, 11:variante se uvā,
becoming colored, turning, Plin. 17, 22, 35, § 189; for which mid.:simulatque uva variari coeperit,
Col. Arb. 12, 1.—In part. perf.:vestis priscis hominum variata figuris,
variegated, embroidered, Cat. 64, 50:pluribus ille (anguis) notis variatam pingitur alvum,
Luc. 9, 713:arcus vix ullā variatus luce colorem,
id. 4, 79:eluere calculos nigros paulum candore variatos,
Plin. 34, 16, 47, § 157.— Poet.: formas variatus in omnes, changed, metamorphosed, Ov. M. 12, 559.—Trop., to cause to change, make different or various; to alter, change, vary, interchange, cause to alternate, etc.:II. A.vocem variare et mutare,
Cic. Or. 18, 59; so,aliquid (with mutare),
Gell. 14, 1, 9:orationem variare et distinguere,
Cic. de Or. 2, 9, 36:ergo ille variabit (vocem) et mutabit,
id. Or. 18, 59:voluptatem (with distinguere),
id. Fin. 1, 11, 38:qui variare cupit rem prodigialiter unam,
Hor. A. P. 29:in oratione multa summittere, variare, disponere,
Quint. 2, 12, 10; cf. id. 2, 13, 8; 11, 3, 152:cum timor atque ira in vicem sententias variassent,
Liv. 2, 57, 2:vices,
Verg. A. 9, 164:bellum variante fortunā eventum ferre,
with varying success, Liv. 23, 5, 8:et variebant secundae adversaeque res non fortunam magis quam animos hominum,
id. 25, 1, 6:fremitus variantis multitudinis fuit partim adsensu partim indignatione,
id. 35, 31, 13:ex vernā intemperie variante calores frigoraque,
id. 22, 2, 10:laborem otio, otium labore,
Plin. Ep. 8, 8, 4:variatis hominum sententiis,
i. e. various, at variance, Cic. Mil. 3, 8:quae de Marcelli morte variant auctores,
report differently, vary, Liv. 27, 27, 12; cf.:certe variata memoria actae rei,
id. 21, 28, 5.— Impers. pass.:sitne ea (beata vita) in potestate sapientis, an, etc.... in eo nonnumquam variari inter eos et dubitari videtur,
Cic. Fin. 5, 5, 12: senatus consuli coeptus;ibi cum sententiis variaretur,
were of different opinions, Liv. 22, 60, 3; cf.:variatum deinde proeliis,
fought with varying success, Vell. 2, 51, 3:nisi de familiae condicione variatum esset,
i. e. differently reported, Suet. Vit. 1.—Lit.:B.prima mihi variat liventibus uva racemis,
becomes variegated, colored, Prop. 4 (5), 2, 13:bacae,
Col. 12, 52, 9:variant ostrea coloribus,
are different, Plin. 32, 6, 21, § 60:universitas (arietum) tergoris maculis,
Col. 7, 3, 2:inter se multum variare figurae Non possunt,
Lucr. 2, 484; cf. id. 4, 648:variantes edere formas,
id. 5, 722; cf.:volucres variantibu' formis,
id. 5, 825:non ita Carpathiae variant Aquilonibus undae,
fluctuate, Prop. 2, 5, 11.—Trop., to be various or different; to change, vary; absol.:variante fortunā,
Liv. 23, 5, 8:inpatiens variantis caeli,
Plin. 14, 2, 4, § 28:sic abeunt redeuntque mei variantque timores,
Ov. Tr. 2, 153:dissidet et variat sententia,
id. M. 15, 648:ita fama variat, ut, etc.,
Liv. 27, 27, 14. —With abl.:haec de tanto viro, quamquam et opinionibus et monumentis litterarum variarent, proponenda erant,
Liv. 38, 57, 8:si (lex) nec causis nec personis variet,
id. 3, 45, 2.— Impers.:ibi si variaret,
if there were a difference of opinion, Liv. 1, 43, 11; cf.:nec variatum comitiis est,
id. 7, 22, 10.—With adverb. acc.:si nunc quoque fortuna aliquid variaverit,
Liv. 23, 13, 4.—Of differences in the text of an author (late Lat.):ipsi codices Graeci variant,
Aug. in Psa. 118, 7:nulla in eo variat codicum auctoritas,
id. C. Faust. 11, 4.—Hence, P. a.: vărĭans, antis, varied, manifold:(terra) fudit aërias volucres variantibus formis,
Lucr. 5, 822:variantis edere formas,
id. 5, 720:astra,
Manil. 2, 466. -
5 vario
āvī, ātum, āre [ varius ]1) делать пёстрым, испещрять ( aliquid caeruleis guttis O); расшивать разноцветными узорами ( vestem Ctl): раскрашивать, расписывать ( aliquid notis Lcn)v. lapillis Prp — украшать разноцветными камешками2) разнообразить, делать разнообразным, менять, видоизменять (vocem C; faciem O); настраивать на разные лады ( animos L); чередовать, перемежать ( laborem otio PJ); сменять ( vices V); различно излагать (v. memoriam alicujus rei L)invĭcem sententias v. L — внушать то одни мнения, то другие3) придерживаться различных мнений, расходиться во взглядах (varians multitudo L)inter eos variatur impers. C — среди них есть разногласияvariat impers. L — мнения расходятся4) различно передаваться, излагаться в разных вариантах (fama variat L; lex variat nec causis nec personis L)5) med.-pass. быть разноцветным, быть пестрым, окрашиваться в различные цвета (uva se variat или variatur Col, PM, но тж. variat uva Prp)6) быть переменчивым, быть непостоянным (v. coloribus PM); меняться, колебаться ( fortuna variat L)variante victoriā Just — при переменном боевом успехе. — см. тж. variatus -
6 variō
variō āvī, ātus, āre [varius], to diversify, variegate, change: maculis ortum (sol), V.: variabant tempora cani, O.: ubi caeruleum variabunt sidera caelum, O.: formas variatus in omnīs, metamorphosed, O.—Fig., to cause to change, diversify, vary, make various, interchange, alternate: ille variabit (vocem): voluptatem: rem prodigialiter unam, H.: sententias, L.: vices, V.: bellum variante fortunā eventum ferre, with varying success, L.: variatis hominum sententiis, i. e. amid the conflicting voices: quae de Marcelli morte variant auctores, report variously, L.: senatus consuli coeptus; ibi cum sententiis variaretur, there was a difference of opinion, L.—To be diversified, be variegated, change, alter, waver, vary, be various, differ: abeunt redeuntque mei variantque timores, O.: ita fama variat, ut, etc., L.: si (lex) nec causis nec personis variet, L.— Impers: ibi si variaret, if there were a difference of opinion, L.* * *variare, variavi, variatus Vmark with contrasting colors, variegate; vary, waver; fluctuate, change -
7 Версия
- versio; forma, varietas, typus, genus, modus i, interpretatio, conceptio, formulatio;• различные литературные версии смерти Марцелла - quae de Marcelli morte variant auctores;